Modern Zaman Masalcısı: Imtiaz Ali
Imtiaz Ali, her ne kadar kendini yönetmen olarak değil, hikaye anlatan, masalcı olarak tanımlasa da benim tüm zamanların en sevdiğim beş yönetmeninden birisi.
Kendine öz tarzıyla ve modern sinema diliyle klişeleşmiş Bollywood yapımlarından çok uzakta bir anlayışa sahip. Filmleri, özellikle insan ilişkileri, duygusal keşif, kendini keşfetme ve bireysel özgürlük gibi konuların üzerinde yoğunlaşır.
Imtiaz Ali’nin tarzı, karakter odaklı anlatımlar, romantizm ve kişisel dönüşüm temalarını işlerken, geleneksel Bollywood film tarzından uzaklaşarak farklı bir yaklaşım sergiler. Teknik konular bir yana kendisi bir hikaye anlatıcısı. Eski zamanlarda çocuklara çeşitli hikayeler anlatan masalcıların modern versiyonu olarak kendisini tanımlıyor.
Hindistan’da Imtiaz Ali’yle çalışmak bir oyuncu için büyük bir başarı kabul ediliyor çünkü filmleri, bizlere Hindistan sinemasının en iyi oyunculuk performanslarını ve kültleşmiş filmleri verdi.
Imtiaz Ali, oyuncularını zorlayan birisi. Her ne kadar filmlerde oyuncular müzik kısmında playback kullansalar da Ranbir Kapoor, Rockstar filmi için ileri seviye gitar çalmayı öğrendi. Parineeti Chopra, Amar Singh Chamkila’daki rolü için 16 kilo aldı. Senaryosundaki yoğun duygu durumları, zor sahneler, sınırları ve psikolojileri zorlayan çıkışlar ve doğal mizah unsurları ile her oyuncunun mutlaka çalışmak istediği bir yönetmen haline geldi.
Öyle ki Ranbir Kapoor‘u Rockstar’sız, Kareena Kapoor ve Shahid Kapoor‘u Jab We Met‘siz, Triptii Dimri ve Avinash Tiwari‘yi Laila Majnu‘suz, Alia Bhatt‘ı da Highway‘siz düşünemeyiz. Filmleri seneler sonra bile konuşuluyor ve kült- klasik olarak kabul ediliyor.
Bu yazımda ise benim de en sevdiğim yönetmenlerden birisi olan Imtiaz Ali’nin sinemasını sekiz adımda inceleyeceğiz. İyi eğlenceler.
1. İlişkiler ve Kendini Keşfetme:
Imtiaz Ali‘nin filmleri, genellikle karakterlerin kendilerini keşfetme yolculuğu ve insan ilişkilerindeki karmaşıklıkları ele alır. Aşk ve ilişkiler üzerinden bireysel özgürlük ve karakterin kendi kimliğini, benliğini bulma temalarını işler.
Imtiaz Ali, karakterlerin film boyunca katettiği kişisel gelişimi ince nüanslarla işleyerek izleyiciyi karakterlerinin içsel dünyasına davet eder. Bu temalar özellikle Jab We Met, Love Aaj Kal ve Tamasha gibi filmlerinde öne çıkar. Jab We Met, baş karakterimiz Aditya Kashyap (Shahid Kapoor)‘ın üzerinde takım elbiseyle, dalgın bir şekilde trene binmesiyle başlar. Daha filmin ilk sahnesinden karakterin iç dünyasına çekiliriz.
Tamasha filminde Ved (Ranbir Kapoor), filmin ilk yarısında eğlenceli, yaratıcı ve etrafına neşe saçan bir karakterken filmin ikinci yarına geldiğimizde karakter 180 derece dönerek tam tersi sıkıcı, neşesiz, sinirli ve stresli bir karaktere dönüşür. Seyirci bu değişime ilk başta anlam veremezken yaşanan olaylar silsilesiyle Ved’in ruh halini anlamaya başlar. Bu karakterlerin kendini keşfetmesine film boyunca yolculuk ederiz.
2. Aşkın ve İlişkilerin Farklı Yüzleri:
Imtiaz Ali‘nin sineması, aşkı sadece romantik bir bağ olarak ele almaz, aynı zamanda aşkı kişisel bir dönüşüm, özgürlük ve kendi kimliğini keşfetme olarak da sunar. Jab We Met, bir aşk hikayesi gibi gözükse de, aslında başrol karakterin kişisel gelişimini ve kendi öz benliğine olan yolculuğunu anlatır.
Aditya karakteri (Shahid Kapoor), trende tanıştığı delidolu, neşeli ve eğlenceli Geet (Kareena Kapor Khan) sayesinde kişisel gelişimini tamamlar. Keza Tamasha filmi de, bir ilişkideki kimlik kaybı ve kişisel keşif temalarını işler ve geleneksel romantizmin ötesine geçer. Ved karakteri de (Ranbir Kapoor), Korsika’da tanıştığı Tara (Deepika Padukone) sayesinde özbenliğine ulaşır.
3. Modern Yöntemlerle Romantizm:
Imtiaz Ali, Bollywood’taki geleneksel romantik film klişelerinden çıkarak daha özgür, modern ve Avrupai bakış açısı getirir. Aşkın, kişisel özgürlüğün ve kimlik bulmanın önemli olduğu bir sinema dili oluşturur. Love Aaj Kal filmi, iki farklı zaman diliminde aşkı ve ilişkiyi anlatırken, eski ve yeni anlayışlar arasında köprü kurar ve aşkı farklı zamanlarda nasıl yaşadığını sorgular. Tek filmde bizlere eski aşkları ve yeni neslin aşkını bir arada verir.
4. Karakter Gelişimi ve Derinlik:
Imtiaz Ali’nin filmlerinde , karakterlerin içsel yolculukları ve dönüşümleri çok önemli bir yer tutar. Karakterlerin, toplumsal baskılar, ikişkiler ve bireysel arzular arasındaki çatışmaları izleriz.
Tamasha filmi, bir kişinin toplumsal normlara göre kendini şekillendirme çabasını ve gerçek kimliğini bulma sürecini anlatır. Bu filmde, karakterlerin dış dünya ve içsel dünya arasındaki mücadeleleri ön plandadır. Highway filminde Alia Bhatt‘ın canlandırdığı Veera karakteri, Mahabir (Randeep Hooda) isimli bir eşkiya tarafından kaçırılır ve uzun bir yolculuğu doğru çıkarlar.
Veera, bir yabancı tarafından kaçırılmanın kötü yanlarını bir kenara atarak kendi benliğini ve yaşadığı fizyolojik tacizi farkeder. Mahabir, yolculuk boyunca Veera‘ya hiçbir şey yapmasa da Veera’nın yaşadığı psikolojik durumu Stockholm Sendromu olarak yorumlayabiliriz.
5. Yerel ve Kültürel Arka Planlar:
Imtiaz Ali‘nin filmleri, Hindistan’ın farklı yerel ve kültürel atmosferini yansıtır. Filmlerinde, Hindistan’ın farklı bölgelerinin güzelliklerini göstererek, bazen yerel halkın yaşam biçimlerine ve geleneklerine dair detaylı bir bakış açısı sunar. Her ne kadar farklı kültürlere odaklansa da Imtiaz Ali, kendi kültürünü yani Pencap kültürünü ön plana çıkarır. Jab We Met, Jab Harry Met Sejal ve Love Aaj Kal filmlerinde Pencap bölgelerini ve kültürünü görürürüz. Amar Singh Chamkila filmi Pencaplı bir müzisyenin hayatına odaklandığı için filmin tamamında Pencap kültürü etkilidir.
Dağlar, Imtiaz Ali için büyük bir önem taşır. Filmlerinin çoğunda dağ lokasyonlarını görürüz. Highway filminde Mahabir ve Veera dağlara kaçar, Rockstar‘da Jordan ve Heer dağlarda gezintiye çıkar, Laila Majnu filminde Qais, Laila‘nın aşkından delirerek kendini dağlara atar ve Majnu’ya (Mecnun) dönüşür.
Rockstar filminde bir değişikik yaparak Hindistan’ın Keşmir bölgesini görürüz. Hatta baş karakterimiz Jordan (Ranbir Kapoor), film boyunca kendi kimliğini ararken İslam, Hristiyanlık ve Hindu dinlerinde kendinden parçalar görür.
6. Müzikal ve Görsel Anlatım:
Müzik, Imtiaz Ali filmlerinde çok güçlü bir anlatım aracıdır. Özellikle A.R Rahman gibi Grammy ve Oscar ödüllü müzisyenlerle yaptığı işbirlikleriyle filmlerine inanılmaz müzikler kazandırır. Rockstar ve Tamasha gibi filmlerin müzikleri, filmin atmosferine derinlik katar ve hikayeye duygusal bir yoğunluk ekler. Tamasha’nın bir kısmında filmi müzik aracılığıyla anlarız. Bu yönüyle müzikal bir film diyebiliriz.
Görsel anlamda da Imtiaz Ali, hikayelerini anlatırken yerel ve Avrupa manzaralarını öne çıkararak izleyiciye görsel bir şölen sunar. Yerel lokasyonlar bir yana, Imtiaz Ali filmlerinde Avrupa’ya gezintiye çıkar. Rockstar’ın bir kısmında Prag’ın tarihi yapısını görürüz. Tamasha, Fransa’nın Korsika Adası’nda geçer. Korsika’nın masalsı yapısı, denizi ve dağlarıyla bizlere görsel şölen sunar.
7. Karmaşık İlişkiler ve Toplumsal Normlara Karşı Durma:
Imtiaz Ali, geleneksel, toplumsal normlara karşı çıkan ve daha bireysel bir bakış açısını savunan karakterler yaratır. Filmlerinde çoğu zaman aşk, evlilik ve toplumsal baskılar gibi konuları sorgular.
Örneğin, Jab We Met ve Love Aaj Kal, aşka ve ilişkilere dair geleneksel anlayışlara alternatif bir bakış sunar. Bu filmler, özgürlüğün önemini vurgular.
8. Duygusal Derinlik ve İroni:
Imtiaz Ali’nin filmleri, duygusal olarak derindir ancak aynı zamanda mizahi ve ironik bir yapısı da vardır. Bunun en iyi örneği ise kesinlikle Jab We Met filmi. Geet’in kendine özgü mizahi yapısı belki de filmi kült yapan en önemli etkenlerden biridir.
Tamasha filminde de Ved ve Tara‘nın ilk görüşte bile birbiriyle uyuşan mizah yapıları filme renk katmış ve seyirciye nefes aldırmıştır. Bu karışım, izleyiciye hem eğlence hem de derin düşünme fırsatı sunar.